Datuen Babesa Informazioaren segurtasunerako praktika onak

Ikastolak, izaera pertsonaleko datuak tratatzen dituen beste edozein erakunde bezala, datu babesaren araudia bete behar du, eta ez betetzekotan, gogoan hartzeko isunei aurre egiteko aukera sortuko litzateke. DBEO berriak zentro guztiak barneratu behar dituen planteamendu berriak ezartzen ditu. Horregatik, Ikastolak segurtasun neurriak ezarri eta neurri horiek pertsonal guztiari jakinaraztea erabaki du, erakundeak datuen babesaren legedia bete dezan. Jakintza horren bitartez legediaren konplimendua areagotzen da, beharrezkoak ez diren arriskuak ekiditen eta baita informazio pertsonaleko datuak babesten. Hori dela eta, jokaera desegokiak edo arduragabeak saihesteko asmoz, beharrezkoa da ikastolan aplikatu beharreko segurtasun neurri tekniko eta antolakuntzakoen jakitun izatea.
Gaur egun asko dira heziketa zentroetan kudeatzen diren aktiboak (ordenagailu pertsonalak, telefono mugikor korporatiboak, tabletak, portatilak, proiektoreak, zerbitzariak, software aplikazioak, monitoreak etab.). Modu berean, heziketaplataformak, Ikastolako web orrialdea, sare sozialak etab. gero eta maiztasun handiagoz erabiltzen dira. Kontzientziazioa, zentzutasuna eta praktika onak defentsarik onenak dira Informazio eta Komunikazioaren Teknologia sistemen erabileran ustekabeak antzeman eta ekiditeko.
Beraz, informazioaren segurtasuna inplementatzeko eta arriskuak gutxitzeko segurtasun neurrien ezarpena ezinbestekoa da, eta baita horien behaketa jarraitua ere. Beraz, jakinarazpen honen bidez, zure lana aurrera eramatean bete beharreko segurtasun informatikoko jardunbide egokien berri ematen dizugu. Funtsezkoa da erakundeko langile guztiek ondoren adierazitakoa errespetatzea; izan ere, bestela,
ikastola arriskuan egongo litzateke, informazioaren segurtasunari dagokionez, eta horrek hura zehatzea ekar lezake.

Ondoren, Ikastolako pertsonal guztiak hartu behar dituen segurtasun neurriak zehazten dira:

Zure lantokiko informazioaren konfidentzialtasuna mantendu. Maneiatzun
duzun informazioaren arduraduna zara, eta zure lan jarduera gauzatzeko baino
ez duzu erabili behar.
 Pasahitz sendoak erabili (zortzi karaktere baino gehiago, maiuskulak,
minuskulak, sinbolo bereziak… izan dezatela (*/-+&%$) eta zenbakiak) eta alda
itzazu gutxienez urtero bi aldiz edo zure sistema arriskuen dagoela susmatzen
duzunean.
 Ez ezagutarazi zure pasahitzak (gogoratu zure identifikatzailea bakar eta
pertsonala dela). Pasahitz-kudeatzaile bat erabili.
 Ez gorde zure pasahitzak ikusteko moduko lekuetan.
 Aldizka egin zure informazioaren segurtasun-kopiak, datuen errekuperazioa
eta baita mehatxuren bat gauzatzearen kasuan negozioaren jarraitasuna
bermatzeko.
 Sistema eragilea eta antibirusa eguneratuta mantendu, ekipo edo gailuen
aldizkako analisiak modu eraginkorrean gauzatu daitezen horrela infekzioak
saihestuz.
 Lanpostutik kanpo zaudenean, saioa blokeatu.
 Ez utzi begi bistan informazio delikaturik. Euskarri elektronikoan eta paperean
dauden dokumentuak leku seguruan biltegiratuko dira (sarbide mugatuko
armairu edo gelak) eguneko 24 ordutan.
 Informazioa jada beharrezkoa ez denean modu seguruan suntsitu (birrinketa
prozesua).
 Partekatutako inprimagailuetako dokumentuak berehala jaso eta bisualki
kontrolatuta ez dituzun inprimagailuetan inprimatzea saihestu.
 Esleitutako gailu mugikorren erabilera egokia egin (Portatilak, Smarthphone-ak,
tablet-ak etab.) eta komunikazio pertsonalak eta profesionalak banandu.
 Ez erabili ikastolak baimendu gabeko online biltegiratze zerbitzurik.
 Edozein segurtasun-gertakari antzematen baduzu, berehala zerbitzu
Informatikoarekin kontaktuan jarri, lehenbailehen intzidentzia edo eragina
irekiz, efektu posibleak arintzeko.

Software instalazioak gailuen segurtasunari eta errendimenduari eragin diezaieke.
Instalatu egiten duzuna jakinez.
 Baimendutako eta fabrikatzaileak zuzenean emandako software-a instalatu.
 Sistema eragilean eta izaera kritikoa duten eta arreta berezia behar duten
aplikazioetan segurtasun eguneratzeak instalatu.
 Ez instalatu inoiz jatorri ezezaguna edo zalantzazkoa duen programarik.
 Normalean pribilegiorik gabeko erabiltzaile bezala lan egin, ez
Administratzaile bezala.

Erabiltzaile gehienak ez dira kontziente, Internet erabiltzerakoan nahi gabe era
oharkabean ezagutarazten ari diren informazio guztiaz.
Nabigazio segurua mantentzeko aholkuak:
 Konfiantzazko web orrialdetara bakarrik sartu.
 Nabigatzailea fabrikatzailearen azken bertsio eskuragarrira eguneratuta
mantendu.
 Programak leku ofizialetatik deskargatu ordezte gaiztoak saihesteko.
 Nabigatzailea konfiguratu laster-leihoak ekiditeko.

Gaur egun, posta elektronikoa informazio-trukerako erreminta erabilienetako bat izaten
jarraitzen du eta honekin bide honetatik datozen iruzurrak ere areagotu dira.
Posta elektronikoa era seguruan erabiltzeko aholku batzuk:
 Ez argitaratu inoiz zure posta-kontua foro, blog, sare sozial eta abarretan.
Spam, birus, malware eta abarren gehiengoa leku publikoetan lortutako postahelbideen
bidez iristen da.
 Edozein adierazgarri duen edo ohiz kanpoko patroiak dituen posta elektronikoko
mezu bat jasotzearen kasuan ez sakatu inongo loturetan eta ez deskargatu
erantsitako artxiborik.
 Ez fida bakarrik bidaltzailearen izenarekin. Jasotako postaren berezko
domeinua konfiantzazkoa dela egiaztatu. Kontaktu ezagun batek ez ohiko
informazioa eskatzen badu, telefonoz edo beste komunikabide baten bitartez
kontaktatu horren legitimitatea berresteko.
 Posta elektronikotik deskargatutako edozein artxibo ireki baino lehen, egiaztatu
luzapena, eta ez fida berarekin lotutako ikonoaz.
 Ez sakatu banku datu edo datu pertsonalak eskatzen duen inongo
loturetan.
 Posta elektroniko bereko estekan zuzenean sakatzea saihestu. Esteka
ezezaguna bada, Google edo Bing bezalako bilaketa-tresnetan bilatzea
gomendatzen da.
 Informazio sentibera daukaten posta mezuak zifratu. Aukerarik onena da.
 Erabili pasahitz mardulak posta elektronikoaren sarbiderako. Pasahitzak
aldizka berriztatu behar izango dira.
 Ezkutuko kopia (CCO) erabili helbide askotara mezu elektroniko bat bidali
behar duzunean.
 Edozein mezu elektroniko bidali aurretik, ziurtatu hartzaileak zuzenak direla.

Egungo sare sozialen erabilera masiboa nabaria da. Hori dela eta, arreta handia jarri
behar da horien erabiltzerakoan. Kontzientziazio urriak eta gehiegizko konfiantzak sare
sozialen erabilera desegokia eragiten du.
Honakoak dira praktika egoki bezala sare sozialen erabilera egokirako eman daitezkeen
aholku nagusiak:
 Sortu profila era arduratsuan eta pribatutasuna konfiguratu. Ez utzi plataformek
dakartzaten lehenetsitako konfigurazioa.
 Argitaratzen den guztiari buruzko hausnarketa egin. Bereziki, arreta berezia
jarri ikasle adingabeen kasuan beraien datuak, irudi edota bideoak argitaratzeko
orduan, beraien edo beraien (14 urtetik aurrera) guraso edo tutoreen
adostasuna (14 urtetik behera) eskatu behar delarik.
 Argitalpenetan agertzen diren pertsonen intimitatea babestu momentu oro.
 Erabili irudiak eta bideoak helburu legitimo, didaktiko eta informatzaile
baterako.
 Kontuan hartu sare sozial batera igotzen dena iraunkorra dela, nahiz eta kontua
ezabatu.
 Argitaratutako informazioa berrikusi. Ez eman gehiegizko informaziorik.

Edozein interesdunek ikastolaren aurrean honako eskubide hauek balia ditzakete;
datuetarako irispidea izatea, datuak zuzentzea, tratamenduaren aurka egitea, datuak
ezereztea («ahaztua izateko eskubidea»), tratamendua mugatzea, datuak transferitzea
eta ez izatea banan-banako erabakien xede.
Ikastolak interesdunen eskubideen arretarako prozedura bat landu du. Hala ere, langile
moduan eskubide horiek baliatzeko eskaeraren bat jasoz gero bidali berehala
helbide honetara: idazkaritza@oreretaikastola.eus